Διερευνώντας τους τρόπους αφήγησης

Αθήνα 29 9 08
FournosLAB


Η διαφορά του ανθρώπου από το ζώο έγκειται στο ότι ο άνθρωπος μπορεί να σκέφτεται ιστορίες και να τις διηγείται.

Το "χαρακτηριστικό του ανθρώπου" που τον διαχωρίζει από τα ζώα είναι ότι  ζει με ιδέες στο μυαλό του. Αυτές παίρνουν τη μορφή σχεδίων ή ονείρων για το μέλλον, μνήμης, σκέψης, γνώσης και πίστης.
Τα ζώα αντίθετα χρησιμοποιούν  νοητικές  αναπαραστάσεις για να κατανοήσουν τον κόσμο που τους περιβάλει. Διαθέτουν στον εγκέφαλο τους ένα  νοητικό λεξικό.

Δηλαδή οι άνθρωποι διαθέτουν επί πλέον την ικανότητα να προβάλουν  νοητικά  μια "ύπαρξη" έξω από την παρουσία τους, και να την  συνδυάζουν με όλες τις άλλες υπάρξεις μεταξύ τους για να δημιουργήσουν "πιθανούς κόσμους».
Αυτή η ικανότητα τους επιτρέπει να παράγουν σκέψεις έξω από το άμεσο περιβάλλον τους και  να φανταστούν  νέες καταστάσεις. Είναι μέσα από αυτές τις διανοητικές  αναπαραστάσεις που οι άνθρωποι μπορούν να αναπτύξουν  μακροπρόθεσμους στόχους, να επιλύσουν διανοητικά τα προβλήματα τους, να κατασκευάσουν αντικείμενα, να δημιουργούν έργα τέχνης.

Αυτή η διαδικασία κυρίως εκφράζεται μέσα από την αφήγηση. Η αφήγηση θα μπορούσε να είναι τόσο παλιά όσο και η σκέψη και είναι φυσικό να περνά διάφορα στάδια:

Εξελίσσεται ο λόγος σαν εργαλείο. Ο λόγος της αφήγησης γίνεται έμμετρος, αποστηθίζεται και επαναλαμβάνεται. Γεννιέται η ποίηση και το θέατρο : Από το πρώτο  Σουμερικό έργο,  το γνωστό έπος  του Γκιγκλαμές (περίπου 2500 π.χ) έως τα επικά ποιήματα του Ομήρου (850  π.χ)  ή την Θεογονία του Ησίοδου (800 πχ)  και το Σανσκριτικό ποίημα Μαχαμπαράτα  (600πχ έως 300 μ.Χ.) μεταφέρεται ένα μέρος της μνήμης και της γνώσης μέσα από την αφήγηση.
  
Από πολύ νωρίς η τεχνολογία, το «υλικό» εμπλέκεται στην αφήγηση: η προφορική μεταφορά της μνήμης γίνεται γραπτός λόγος, στη πέτρα, στο μάρμαρο, στο πυλό, σε φυτικά ή ζωικά υποστρώματα (πάπυρος, περγαμηνή). Στην μηχανική αναπαράσταση της πραγματικότητας η αφήγηση γίνεται κινηματογραφικό έργο και πρόσφατα διαδραστικό έργο, ενώ το νέο υπόστρωμα που αντικαθιστά το χαρτί, το ψηφιακό υπόστρωμα με κύριο εκφραστή τον παγκόσμιο ιστό, δημιουργεί μια σειρά εξελίξεων (semantique web, Narratology, Εικονική πραγματικότητα, computer games) προς απροσδιόριστα ακόμα αποτελέσματα.

Μπορεί όλη αυτή η διαδικασία να απαντήσει σε απλά ερωτήματα όπως:

Τι σημαίνει σήμερα διηγούμαι μια ιστορία;       

Πως μεταφέρεται από το ένα μέσο στο άλλο η αφήγηση;

Η εξέλιξη της αφήγησης επηρεάζει την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων 

Ποιος είναι ο ρόλος της τεχνολογίας στην διαμόρφωση της αφήγησης;



ΤΟ LAB του ΦΟΥΡΝΟΥ ξεκινά μια άτυπη διεργασία για την επεξεργασία των παραπάνω θεμάτων σε συνεργασία με τους φίλους του Φούρνου και τους μόνιμους συνεργάτες του, άλλα και άτομα που έχουν την ανάγκη για ένα διάλογο πάνω σε αυτά τα θέματα.

Η διεργασία αυτή θα έχει την μορφή ανοιχτών σεμιναρίων, ομιλιών, συζητήσεων, κειμένων, οπτικοακουστικών έργων και οτιδήποτε καινούργιο δημιουργηθεί.

Θα γίνεται κάθε Παρασκευή βράδυ μετά τις παραστάσεις του Φούρνου.

Ο στόχος αυτής της διεργασίας είναι να βοηθηθούν οι δημιουργοί στην προσωπική τους αναζήτηση αλλά και οι θεατές σε σχέση με τις διαφορετικές αναγνώσεις ενός αφηγηματικού έργου.

Μερικές λέξεις κλειδιά της διεργασίας αυτής θα μπορούσε να είναι :

Διαφορετικοί τρόποι αφήγησης
Εικόνα και αφήγηση
Ήχος και αφήγηση
Αφήγηση χωρίς λόγο
Διαδραστική αφήγηση
Ανάμεσα στη ζωή και στη τέχνη
   
Για το LAB του ΦΟΥΡΝΟΥ
Μάνθος Σαντοριναίος, Βούλα Ζώη.


Αναφορές
-L’ Home, cet étrange animal… Jean – François Dortier, Editions Sciences Humains  
-Εγκυκλοπαίδεια Larousse
-http://en.wikipedia.org 
-A concise history of the theatre   Ph. Hartnoll  Thames and Hudson 1968 μετφρ. Η Ιστορία του Θεάτρου Εκδόσεις Υποδομή Αθήνα 1980     
-De la civilisation du papier à la civilisation du numérique. Manthos Santorineos. Editions L’Harmattan. Paris 2008